ដោយ គួច គន្ធារ៉ា
បន្ទាប់ពីកិច្ចព្រមព្រៀងលើកដំបូងស្តីពីនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ត្រូវបានចុះហត្ថលេខារវាងសហគមន៍អន្តរជាតិ និងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់មក ការលើកទ័ណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចដំបូងចេញពីអ៊ីរ៉ង់គ្រោងនឹងចាប់ផ្តើមនៅខែធ្នូខាងមុខ នេះបើយោងតាមការបញ្ជាក់របស់លោកប្រមុខការទូតបារំាង Laurent Fabius។ តែលោក Fabius បានបញ្ជាក់ថា គម្រោងលើកទ័ណ្ឌកម្មនោះនឹងត្រូវមានកម្រិត និងផ្តោតតែលើវិស័យសំខាន់ៗមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះ។ នៅពេលខាងមុខ បណ្តាប្រមុខការទូតអឺរ៉ុបនឹងត្រូវជួបប្រជុំគ្នាដើម្បីនិយាយពីបញ្ហានេះ។ តើអ្វីទៅ ជាស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចអ៊ីរ៉ង់នាពេលសព្វថ្ងៃ និងថា តើកិច្ចព្រមព្រៀងដែលទើបបានចុះហត្ថលេខាថ្មីៗនេះនឹងអាចជួយផ្តល់ខ្យល់អុកស៊ីសែនឲ្យសេដ្ឋកិច្ចអ៊ីរ៉ង់បានកម្រិតណាដែរ?
អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នំាកន្លងមកហើយ ដែលសេដ្ឋកិច្ចអ៊ីរ៉ង់កំពុងថប់ខ្យល់ដោយសារតែទ័ណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ហើយដើមចមនៃទ័ណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិនេះទៀតសោត ក៏មកពីភាពក្បាលរឹងរបស់សាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់ស្តីពីកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួនដែរ។ តែឥឡូវនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងមួយស្តីពីបញ្ហានុយក្លេអ៊ែរត្រូវបានរកឃើញរវាងសហគមន៍អន្តរជាតិ និងអ៊ីរ៉ង់។ ពិតណាស់ថា គ្រប់គ្នាសុទ្ធតែបានចាត់ទុកកិច្ចព្រមព្រៀងនេះថា ជាការបោះមួយជំហានទៅមុខយ៉ាងសំខាន់ នោះបើទោះបីជានៅមានផ្លូវវែងឆ្ងាយដែលត្រូវដើរ និងលំបាកក៏ដោយក្តី។ ដូច្នេះ ចង់ ឬមិនចង់ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះពិតជាបំពង់ខ្យល់អុកស៊ីសែនលើកដំបូងដែលនឹងអនុញ្ញាតឲ្យសេដ្ឋកិច្ចអ៊ីរ៉ង់មានដង្ហើមដកឡើងវិញបន្តិច។
អ្នកដែលមានអារម្មណ៍ធូរស្បើយមុនគេ គឺគ្មាននរណាក្រៅពីប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ខ្លួនឯងដែលជារៀងរាល់ថ្ងៃ បានប្រឹងប្រែងត្រដររស់ប្រឈមមុខនឹងទំនិញគ្រប់សារពើមានតម្លែកាន់តែថ្លៃទៅៗពីមួយថ្ងៃ ទៅមួយថ្ងៃ។ ក្នុងនាមជាប្រទេសមានប្រេងកាតច្រើននៅតំបន់ដើមបូព៌ា ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់មិនក្រទេ តែមហន្តរាយសេដ្ឋកិច្ចជាតិត្រូវបានគេមើលឃើញថា មកពីមូលហេតុពីរយ៉ាង ទីមួយ គឺជម្រើសនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចមិនត្រឹមត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាល តំាងពីក្រោយបដិវត្តអ៊ីស្លាមក្នុងឆ្នំា ១៩៧៩ និងទីពីរ គឺទ័ណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិជុំវិញរឿងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ។
សព្វថ្ងៃ អ៊ីរ៉ង់មានអត្រាអតិផរណាជាង ៣០% ដែលជាកម្រិតអតិផរណាមួយខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងពិភពលោក។ ប្រាក់រៀលរបស់អ៊ីរ៉ង់បានបាត់បង់តម្លៃរហូតដល់ទៅ ៧០% ក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នំាចុងក្រោយនេះ។ ជាផ្លូវការ អត្រានៃចំនួនអ្នកអត់ការងារធ្វើមាន ១៣% តែបើយោងតាមតួលេខផ្តល់ដោយស្ថាប័នឯករាជ្យ ចំនួនអ្នកអត់ការងារធ្វើមានពី ២៣ ទៅ ២៥%នៃចំនួនប្រជាជនសកម្ម ពិសេសក្រុមយុវជន និងអ្នកមានសញ្ញាប័ត្រខ្ពស់។ ម្យ៉ាងទៀត មានប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ជាង ៥០% ក្នុងចំនួនប្រជាជនសរុបទំាង ៧៥លាននាក់ រកចំណូលមិនបានទំាង ១ដុល្លារផងក្នុងមួយថ្ងៃសម្រាប់រស់។
យោងតាមស្ថិតិផ្សព្វផ្សាយដោយអង្គការមូលនិធិរូបីយវត្ថុអន្តរជាតិបានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់អំពីភាពមហន្តរាយនៃសេដ្ឋកិច្ចអ៊ីរ៉ង់។ ក្នុងឆ្នំា ២០១២ ការនំាចេញបានធ្លាក់ចុះចំនួន ២៨% រីឯការនំាចូលបានបាត់បង់ចំនួន ២០%។ និយាយពីអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចវិញ កាលពី ១០ឆ្នំាមុន ពោលក្នុងឆ្នំា ២០០២ និង ២០០៣ អ៊ីរ៉ង់បានស្គាល់កំណើនច្រើនជាង ៨% ទៅទៀត តែ ១០ឆ្នំា ក្រោយមក អត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចបែរជាបានធ្លាក់ដំាដូងនៅក្រោមសូន្យទៅទៀត -១,៨% ក្នុងឆ្នំា ២០១២ និង -១,៤% ក្នុងឆ្នំា ២០១៣នេះ។
ក្នុងនាមជាប្រទេសជង្រុកប្រេងឆៅ ចំណូលថវិកាជាតិជាង ៥០% បានពឹងផ្អែកសឹងតែទំាងស្រុងលើចំណូលបានមកពីការបូមប្រេងលក់។ តែជាមួយនឹងទ័ណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ ផលិតកម្មប្រេងឆៅបានធ្លាក់ចុះពី ៣,៧លានបារីលក្នុងមួយថ្ងៃកាលពីឆ្នំា ២០១០ មកនៅត្រឹមតែ២,៧លានបារីលក្នុងមួយថ្ងៃនាពេលសព្វថ្ងៃ។ យោងតាមតួលេខផ្តល់ទីភ្នាក់ងារថាមពលអន្តរជាតិឲ្យដឹងថា គិតរហូតដល់ខែមករា ឆ្នំា ២០១២ អ៊ីរ៉ង់បាននំាប្រេងឆៅចេញក្នុងបរិមាណជាង ២លានបារីលក្នុងមួយថ្ងៃ តែសព្វថ្ងៃ បាននំាចេញប្រមាណតែ ១លានបារីលប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយថ្ងៃ។
ក្រៅពីវិស័យប្រេងឥន្ធនៈ ក៏នៅមានវិស័យមួយចំនួនទៀតដែលកំពុងត្រដរខ្យល់ដោយសារទ័ណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ ពិសេសគឺវិស័យយានយន្ត។ វិស័យយានយន្តអ៊ីរ៉ង់ដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកជាវិស័យមួយសំខាន់ណាស់ ព្រោះវាបានស្ថិតនៅលំដាប់ទីមួយនៅតំបន់ដើមបូព៌ា និងលំដាប់ទី១៣ នៅក្នុងពិភពលោក។ តែសព្វថ្ងៃ និងបើធៀបនឹងដើមឆ្នំា ២០១២ កន្លងទៅ ផលិតកម្មយានយន្តនៅអ៊ីរ៉ង់បានដំាក្បាលចុះពី ៤០ ទៅ ៥០%។
តើផលវិបាកសេដ្ឋកិច្ចដែលអ៊ីរ៉ង់កំពុងទទួលសព្វថ្ងៃនេះ មិនមែនជាលទ្ធផលនៃភាពចចេសរឹងរូសរបស់អ៊ីរ៉ង់ស្តីពីសំណុំរឿងនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួនទេ ឬយ៉ាងណា?
តំាងពីដំបូងឡើយ ពោលតំាងពីសហគមន៍អន្តរជាតិផ្តើមដាក់ទ័ណ្ឌកម្មលើកទីមួយមក រដ្ឋអំណាចទីក្រុងតេហេរ៉ង់មិនរវីរវល់ មិនឈឺក្បាល និងថែមទំាងបានប្រកាសក្តែងៗថា ខ្លួនតែងតែត្រូវបានគេតាមធ្វើបាបរបៀបនេះតំាងពីថ្ងៃកំណើតសាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីស្លាមមកម្ល៉េះ។ ដូច្នេះ តើវាមានអ្វីគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលទៅ?។ អ្វីដែលអ៊ីរ៉ង់ចង់និយាយពេលនោះគឺថា គ្មានទ័ណ្ឌកម្ម ឬមួយក៏មានទ័ណ្ឌកម្ម សាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់មិនស្លាប់ទេ។ ជាការពិត សាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់មិនស្លាប់មែន តែគឺប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ឯណោះទៅវិញទេដែលកំពុងរស់នៅយ៉ាងលំបាកលំបិននាពេលសព្វថ្ងៃ។
គឺជីវភាពកាន់តែត្រដាបត្រដួសរបស់ប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់នាពេលសព្វថ្ងៃនេះឯង ដែលបានធ្វើឲ្យថ្នាក់ដឹកនំាអ៊ីរ៉ង់ផ្តើមភ្ញាក់ខ្លួនថា ទ័ណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិមិនមែនគ្មានប្រសិទ្ធិភាពដូចដែលខ្លួនធ្លាប់បានគិតពីពេលមុននោះទេ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាចាប់ពីពាក់កណ្តាលឆ្នំាទៅមិញមក ពាក្យ « ទ័ណ្ឌកម្ម » លែងជាពាក្យមួយដែលត្រូវបានគេមើលស្រាលទៀតឡើយ។ សូម្បីតែប្រមុខសាសនាអ៊ីរ៉ង់អាលី ខាមេនីក៏បានប្រកាសទទួលស្គាល់ដោយប្រយោលអំពីមហន្តរាយសេដ្ឋកិច្ចដែលកើតចេញពីទ័ណ្ឌកម្មអន្តរជាតិ។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ថ្នាក់ដឹកនំាអ៊ីរ៉ង់ក៏មិនអាចក្បាត់នឹងឧត្តមគតិរបស់ខ្លួនបានដែរ នោះគឺសិទ្ធិរបស់អ៊ីរ៉ង់ក្នុងការបំពាក់នុយក្លេអ៊ែរស៊ីវិល។
ឥឡូវនេះ និងជាមួយនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលទើបចុះហត្ថលេខាថ្មីៗនេះ ដំណោះស្រាយផ្លូវកណ្តាលមួយហាក់ដូចជាចាប់ផ្តើមមានពន្លឺៗបណ្តើរៗហើយ។ អ៊ីរ៉ង់បានប្រៀបកិច្ចព្រមព្រៀងនេះថា ជាបំពុងខ្យល់អុកស៊ីសែនបន្ទាន់មួយដើម្បីស្រោចស្រង់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។ ដូច្នេះនៅទីបំផុត និងអ្វីដែលគ្រប់គ្នាបានចៀសវាងនោះ គឺការបំបាក់មុខគ្នាទៅវិញ ទៅមក ដោយគ្មានភាគីណាមួយចាញ់ទេ។ នេះស បញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា គ្មានបញ្ហាណាមួយដែលមិនអាចដោះស្រាយបាននោះទេ អ្វីដែលសំខាន់ គឺឆន្ទៈ៕
អ្នកដែលមានអារម្មណ៍ធូរស្បើយមុនគេ គឺគ្មាននរណាក្រៅពីប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ខ្លួនឯងដែលជារៀងរាល់ថ្ងៃ បានប្រឹងប្រែងត្រដររស់ប្រឈមមុខនឹងទំនិញគ្រប់សារពើមានតម្លែកាន់តែថ្លៃទៅៗពីមួយថ្ងៃ ទៅមួយថ្ងៃ។ ក្នុងនាមជាប្រទេសមានប្រេងកាតច្រើននៅតំបន់ដើមបូព៌ា ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់មិនក្រទេ តែមហន្តរាយសេដ្ឋកិច្ចជាតិត្រូវបានគេមើលឃើញថា មកពីមូលហេតុពីរយ៉ាង ទីមួយ គឺជម្រើសនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចមិនត្រឹមត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាល តំាងពីក្រោយបដិវត្តអ៊ីស្លាមក្នុងឆ្នំា ១៩៧៩ និងទីពីរ គឺទ័ណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិជុំវិញរឿងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ។
សព្វថ្ងៃ អ៊ីរ៉ង់មានអត្រាអតិផរណាជាង ៣០% ដែលជាកម្រិតអតិផរណាមួយខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងពិភពលោក។ ប្រាក់រៀលរបស់អ៊ីរ៉ង់បានបាត់បង់តម្លៃរហូតដល់ទៅ ៧០% ក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នំាចុងក្រោយនេះ។ ជាផ្លូវការ អត្រានៃចំនួនអ្នកអត់ការងារធ្វើមាន ១៣% តែបើយោងតាមតួលេខផ្តល់ដោយស្ថាប័នឯករាជ្យ ចំនួនអ្នកអត់ការងារធ្វើមានពី ២៣ ទៅ ២៥%នៃចំនួនប្រជាជនសកម្ម ពិសេសក្រុមយុវជន និងអ្នកមានសញ្ញាប័ត្រខ្ពស់។ ម្យ៉ាងទៀត មានប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ជាង ៥០% ក្នុងចំនួនប្រជាជនសរុបទំាង ៧៥លាននាក់ រកចំណូលមិនបានទំាង ១ដុល្លារផងក្នុងមួយថ្ងៃសម្រាប់រស់។
យោងតាមស្ថិតិផ្សព្វផ្សាយដោយអង្គការមូលនិធិរូបីយវត្ថុអន្តរជាតិបានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់អំពីភាពមហន្តរាយនៃសេដ្ឋកិច្ចអ៊ីរ៉ង់។ ក្នុងឆ្នំា ២០១២ ការនំាចេញបានធ្លាក់ចុះចំនួន ២៨% រីឯការនំាចូលបានបាត់បង់ចំនួន ២០%។ និយាយពីអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចវិញ កាលពី ១០ឆ្នំាមុន ពោលក្នុងឆ្នំា ២០០២ និង ២០០៣ អ៊ីរ៉ង់បានស្គាល់កំណើនច្រើនជាង ៨% ទៅទៀត តែ ១០ឆ្នំា ក្រោយមក អត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចបែរជាបានធ្លាក់ដំាដូងនៅក្រោមសូន្យទៅទៀត -១,៨% ក្នុងឆ្នំា ២០១២ និង -១,៤% ក្នុងឆ្នំា ២០១៣នេះ។
ក្នុងនាមជាប្រទេសជង្រុកប្រេងឆៅ ចំណូលថវិកាជាតិជាង ៥០% បានពឹងផ្អែកសឹងតែទំាងស្រុងលើចំណូលបានមកពីការបូមប្រេងលក់។ តែជាមួយនឹងទ័ណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ ផលិតកម្មប្រេងឆៅបានធ្លាក់ចុះពី ៣,៧លានបារីលក្នុងមួយថ្ងៃកាលពីឆ្នំា ២០១០ មកនៅត្រឹមតែ២,៧លានបារីលក្នុងមួយថ្ងៃនាពេលសព្វថ្ងៃ។ យោងតាមតួលេខផ្តល់ទីភ្នាក់ងារថាមពលអន្តរជាតិឲ្យដឹងថា គិតរហូតដល់ខែមករា ឆ្នំា ២០១២ អ៊ីរ៉ង់បាននំាប្រេងឆៅចេញក្នុងបរិមាណជាង ២លានបារីលក្នុងមួយថ្ងៃ តែសព្វថ្ងៃ បាននំាចេញប្រមាណតែ ១លានបារីលប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយថ្ងៃ។
ក្រៅពីវិស័យប្រេងឥន្ធនៈ ក៏នៅមានវិស័យមួយចំនួនទៀតដែលកំពុងត្រដរខ្យល់ដោយសារទ័ណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ ពិសេសគឺវិស័យយានយន្ត។ វិស័យយានយន្តអ៊ីរ៉ង់ដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកជាវិស័យមួយសំខាន់ណាស់ ព្រោះវាបានស្ថិតនៅលំដាប់ទីមួយនៅតំបន់ដើមបូព៌ា និងលំដាប់ទី១៣ នៅក្នុងពិភពលោក។ តែសព្វថ្ងៃ និងបើធៀបនឹងដើមឆ្នំា ២០១២ កន្លងទៅ ផលិតកម្មយានយន្តនៅអ៊ីរ៉ង់បានដំាក្បាលចុះពី ៤០ ទៅ ៥០%។
តើផលវិបាកសេដ្ឋកិច្ចដែលអ៊ីរ៉ង់កំពុងទទួលសព្វថ្ងៃនេះ មិនមែនជាលទ្ធផលនៃភាពចចេសរឹងរូសរបស់អ៊ីរ៉ង់ស្តីពីសំណុំរឿងនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួនទេ ឬយ៉ាងណា?
តំាងពីដំបូងឡើយ ពោលតំាងពីសហគមន៍អន្តរជាតិផ្តើមដាក់ទ័ណ្ឌកម្មលើកទីមួយមក រដ្ឋអំណាចទីក្រុងតេហេរ៉ង់មិនរវីរវល់ មិនឈឺក្បាល និងថែមទំាងបានប្រកាសក្តែងៗថា ខ្លួនតែងតែត្រូវបានគេតាមធ្វើបាបរបៀបនេះតំាងពីថ្ងៃកំណើតសាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីស្លាមមកម្ល៉េះ។ ដូច្នេះ តើវាមានអ្វីគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលទៅ?។ អ្វីដែលអ៊ីរ៉ង់ចង់និយាយពេលនោះគឺថា គ្មានទ័ណ្ឌកម្ម ឬមួយក៏មានទ័ណ្ឌកម្ម សាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់មិនស្លាប់ទេ។ ជាការពិត សាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់មិនស្លាប់មែន តែគឺប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ឯណោះទៅវិញទេដែលកំពុងរស់នៅយ៉ាងលំបាកលំបិននាពេលសព្វថ្ងៃ។
គឺជីវភាពកាន់តែត្រដាបត្រដួសរបស់ប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់នាពេលសព្វថ្ងៃនេះឯង ដែលបានធ្វើឲ្យថ្នាក់ដឹកនំាអ៊ីរ៉ង់ផ្តើមភ្ញាក់ខ្លួនថា ទ័ណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិមិនមែនគ្មានប្រសិទ្ធិភាពដូចដែលខ្លួនធ្លាប់បានគិតពីពេលមុននោះទេ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាចាប់ពីពាក់កណ្តាលឆ្នំាទៅមិញមក ពាក្យ « ទ័ណ្ឌកម្ម » លែងជាពាក្យមួយដែលត្រូវបានគេមើលស្រាលទៀតឡើយ។ សូម្បីតែប្រមុខសាសនាអ៊ីរ៉ង់អាលី ខាមេនីក៏បានប្រកាសទទួលស្គាល់ដោយប្រយោលអំពីមហន្តរាយសេដ្ឋកិច្ចដែលកើតចេញពីទ័ណ្ឌកម្មអន្តរជាតិ។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ថ្នាក់ដឹកនំាអ៊ីរ៉ង់ក៏មិនអាចក្បាត់នឹងឧត្តមគតិរបស់ខ្លួនបានដែរ នោះគឺសិទ្ធិរបស់អ៊ីរ៉ង់ក្នុងការបំពាក់នុយក្លេអ៊ែរស៊ីវិល។
ឥឡូវនេះ និងជាមួយនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលទើបចុះហត្ថលេខាថ្មីៗនេះ ដំណោះស្រាយផ្លូវកណ្តាលមួយហាក់ដូចជាចាប់ផ្តើមមានពន្លឺៗបណ្តើរៗហើយ។ អ៊ីរ៉ង់បានប្រៀបកិច្ចព្រមព្រៀងនេះថា ជាបំពុងខ្យល់អុកស៊ីសែនបន្ទាន់មួយដើម្បីស្រោចស្រង់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។ ដូច្នេះនៅទីបំផុត និងអ្វីដែលគ្រប់គ្នាបានចៀសវាងនោះ គឺការបំបាក់មុខគ្នាទៅវិញ ទៅមក ដោយគ្មានភាគីណាមួយចាញ់ទេ។ នេះស បញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា គ្មានបញ្ហាណាមួយដែលមិនអាចដោះស្រាយបាននោះទេ អ្វីដែលសំខាន់ គឺឆន្ទៈ៕