ការជួញដូរវិស័យអចលនទ្រព្យ ជាពិសេសការទិញលក់ដីភូមិគ្រឹះនិងផ្ទះល្វែងជាអាជីវកម្មមួយដែលរំពឹងថានឹងទទួលផលចំណេញខ្ពស់។ ការទិញលក់នៃវិស័យអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា ភាគច្រើនតែងតែធ្វើឡើងដោយសារការរំពឹងទុករបស់អ្នកលក់និងអ្នកទិញ។ ប៉ុន្តែការជួញដូរបែបនេះ ក៏អាចប៉ះពាល់ដល់អតិថិជនដែលទិញវិស័យអចលនទ្រព្យនោះដែរ។
ផលប៉ះពាល់អាចជាប់ទាក់ទងនឹងច្បាប់សាងសង់។ ច្បាប់សាងសង់ភូមិគ្រឹះនិងផ្ទះល្វែងនៅតាមបុរី គឺមានបីប្រភេទ។ ទីមួយចេញច្បាប់ឲ្យសាងសង់ដោយសារថវិកាផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ម្ចាស់បុរី ទីពីរ សហការជាមួយធនាគារ និងទីបី ការសហការជាមួយអតិថិជន មានន័យការចាប់ផ្ដើមសាងសង់ ហើយដាក់ផ្លាកលក់ ដើម្បីប្រមូលលុយពីអតិថិជនមកសាងសង់។ ផលប៉ះពាល់ចំពោះគម្រោងដែលមិនបានសុំច្បាប់អនុញ្ញាត គឺអាចប៉ះពាល់ដល់អ្នកទិញផ្ទះលើការទទួលបានកម្មសិទ្ធិជាន់គ្នាជាដើម។
នាយកប្រតិបត្តិនៃក្រុមហ៊ុន ប៊ុណ្ណា រៀលធី គ្រុប (Bonna Realty Group) លោក នួន ឫទ្ធី មានប្រសាសន៍ថា ក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យមួយចំនួនជាក្រុមហ៊ុនដែលធ្វើនំអត់ម្សៅ។ ក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យភាគច្រើនមិនមានអាជ្ញាប័ណ្ណអាជីវកម្មឡើយ។ ម៉្យាងវិញទៀត លោកបញ្ជាក់ថា ការពុះដីលក់ជាចំណែកដោយម្ចាស់ដីផ្ទាល់ដោយគ្មានការចូលរួមក្រសួងពាក់ព័ន្ធ គឺជារឿងខុសច្បាប់។
បន្ថែមលើនេះ អាជីវកម្មផ្នែកអចលនទ្រព្យត្រូវធ្វើតាមបីដំណាក់កាលបីសំខាន់។ ទីមួយ ត្រូវចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម ទីពីរ ចុះបញ្ជីនៅនាយកដ្ឋានអចលនវត្ថុនៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ និងទីបី បើអាជីវកម្មនោះជាអាជីវកម្មបែបវាយតម្លៃអចលនទ្រព្យ គឺត្រូវចុះបញ្ជីជាសមាជិករបស់សមាគមភ្នាក់ងារអ្នកវាយតម្លៃអចលនទ្រព្យកម្ពុជា។
អ្នកវិភាគអចលនទ្រព្យបានសង្កេតឃើញថា អ្នកធ្វើអាជីវកម្មលើវិស័យអចលនទ្រព្យភាគច្រើនមិនបានឆ្លងកាត់តាមដំណាក់នេះឡើយ។ បញ្ហានេះ អាចប៉ះពាល់ការគ្រប់គ្រងលំហូរទុនទិញលក់លើវិស័យអចលនទ្រព្យ និងបាត់បង់ចំណូលពន្ធ។ ប្រតិបត្តិការបែបនេះ ភាគច្រើនគឺធ្វើឡើងតាមរយៈឈ្មួញកណ្ដាលដែលធ្វើប្រតិបត្តិការទិញលក់វិស័យអចលនទ្រព្យរៀងរាល់ថ្ងៃ។
អ្នកវិភាគផ្នែកអចលនទ្រព្យ លោក កឹក ណារិន មានប្រសាសន៍ថា អាជីវកម្មអចលនទ្រព្យមួយចំនួនមិនបានឆ្លងកាត់ជាផ្លូវការឡើយ ដោយសារតែម្ចាស់វិនិយោគសំណង់អចលនទ្រព្យមានលុយនិងដីផ្ទាល់ខ្លួន។ ភាគច្រើននៃអ្នកវិនិយោគទាំងនោះ តែងធ្វើឡើងដោយសុំច្បាប់ត្រឹមអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានប៉ុណ្ណោះ។ លោកបញ្ជាក់ទៀតថា ក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យដែលមិនបានចុះបញ្ជីតាមច្បាប់ អាចប៉ះពាល់ដល់អតិថិជនជាអ្នកទិញអចលនទ្រព្យ។
លោក កឹក ណារិន មានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា អាជីវកម្មអចលនទ្រព្យភាគច្រើនមិនបានប្រកាសខ្លួនជាបុរី ឬបុរីមួយចំនួនទៀតមិនមានច្បាប់អនុញ្ញាតឲ្យសាងសង់និងធ្វើអាជីវកម្មឡើយ។
បញ្ហានេះ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ និងក្រសួងដែនដីនគរូបនីយកម្ម បានចេញសេចក្ដីប្រកាសរបស់ខ្លួនកាលខែវិច្ឆិកា ថា ក្រសួងបានប្រកាសឲ្យក្រុមហ៊ុនអាជីវកម្មអចលនទ្រព្យចុះបញ្ជីនៅក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ។ ក្រសួងបានលើកយកក្រុមហ៊ុនសាងសង់ប្រមាណជិត ២០បុរី ឲ្យមកចុះបញ្ជីនៅក្រសួងពាក់ពាន់ជាចាំបាច់ ដើម្បីចូលរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍវិស័យអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា។
គោលបំណងរបស់សេចក្ដីប្រកាសនោះ រួមមានទីមួយ ការពារផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋ ទីពីរការអភិវឌ្ឍទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុ និងបង្កើតឲ្យមានមូលដ្ឋានរឹងមាំ ទប់ស្កាត់នឹងវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ ផ្សារភ្ជាប់នឹងវិស័យនេះ ទីបី បង្កើតឲ្យមានយន្តការទិញលក់អចលនទ្រព្យច្បាស់លាស់ និងមានការទទួលខុលត្រូវរវាងអ្នកទិញ និងអ្នកអភិវឌ្ឍវិស័យអចលនទ្រព្យ។ គោលបំណងសំខាន់ទីបួន គឺការពារ និងទប់ស្កាត់ហានិភ័យនៅពេលដែលក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍អចលនទ្រព្យនោះក្ស័យធន។
អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានសំណង់នៃក្រសួងដែនដីនគរូបនីយកម្មនិងសំណង់ លោក ហ៊ុន ណារ៉ា បានអះអាងថា ក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យនានា ដែលសាងសង់ដោយគ្មានការអនុញ្ញាត គឺត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់។
របាយការណ៍របស់ក្រសួងដែនដីនគរូបនីយកម្មនិងសំណង់ បានបង្ហាញថា ការផ្ដល់លិខិតសាងសង់មានចំនួន ១.២០០គម្រោង ដែលត្រូវនឹងទឹកប្រាក់ជាង ២.២០០លានដុល្លារអាមេរិក នៅរយៈពេល ៩ខែ ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ដែលកើនឡើងប្រមាណ ២០% ធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។
ស្របពេលដែលការផ្ដល់លិខិតអនុញ្ញាតសាងសង់កើនឡើងនេះ ក្រសួងពាក់ព័ន្ធនិងអ្នកវិភាគអចលនទ្រព្យ ស្នើឲ្យអតិថិជនពិនិត្យចំណុចសំខាន់មួយចំនួនមុននឹងទិញពីក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យណាមួយ។ ចំណុចដែលត្រូវត្រួតពិនិត្យរួមមាន បុគ្គលអភិវឌ្ឍអចលនវត្ថុនៅកម្ពុជានោះត្រូវមានពាក្យស្នើសុំអាជ្ញាប័ណ្ណពីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ រួមទាំងមានលិខិតអនុញ្ញាតសាងសង់ និងមានលិខិតបើកការដ្ឋានសាងសង់ដែលចេញដោយក្រសួងដែនដីនគរូបនីយកម្មនិងសំណង់។
ក្រុមហ៊ុនប្រកបអាជីវកម្មសំណង់ដែលចុះបញ្ជីនៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន មានចំនួន ១.៣០០ក្រុមហ៊ុន។ ប៉ុន្តែមានក្រុមហ៊ុនប្រមាណតែ ៦០០ប៉ុណ្ណោះដែលមានសុពលភាព៕
