ថ្ងៃនេះ ហ្សង់-ហ្វ្រង់ស័រ តាន់ សូមបន្តលើកឡើងអំពីភូមិសាស្រ្តនយោបាយនៃអាស៊ី
អាគ្នេយ៍តទៅទៀត ដោយសូមបន្តនិយាយបកស្រាយត្រួសៗពីប្រវត្តិនៃការកសាងសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ថាអាស៊ាន។ ក្រោយពីត្រូវបានបង្កើតហើយនៅឆ្នាំ១៩៦៧ អាស៊ានត្រូវស្ពឹកគាំងដំណើរនៅមួយកន្លែង។ គេត្រូវរង់ចាំរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៥ ទើបឃើញបណ្តាប្រទេសសមាជិក
ស្ថាបនិកអាស៊ានទាំងប្រាំប្រញាប់រួសរាន់ផ្តល់សន្ទុះថ្មីដល់អង្គការតំបន់មួយនេះ។ តើមកពីមូលហេតុអ្វី? សូមស្តាប់ការបកស្រាយរបស់ហ្សង់-ហ្វ្រង់ស័រ តាន់អាគ្នេយ៍តទៅទៀត ដោយសូមបន្តនិយាយបកស្រាយត្រួសៗពីប្រវត្តិនៃការកសាងសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ថាអាស៊ាន។ ក្រោយពីត្រូវបានបង្កើតហើយនៅឆ្នាំ១៩៦៧ អាស៊ានត្រូវស្ពឹកគាំងដំណើរនៅមួយកន្លែង។ គេត្រូវរង់ចាំរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៥ ទើបឃើញបណ្តាប្រទេសសមាជិក
បង្កើតនៅឆ្នាំ១៩៦៧រួចហើយ អាស៊ានបែរជាស្ពឹកគាំងដំណើរនៅមួយកន្លែង។ គេត្រូវរង់ចាំរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៥ ទើបឃើញបណ្តាប្រទេសសមាជិកស្ថាបនិកអាស៊ានទាំងប្រាំ គឺថៃ ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី ឥណ្ឌូណេស៊ីនិងហ្វីលីពីន ប្រញាប់រួសរាន់ផ្តល់សន្ទុះថ្មីដល់អង្គការតំបន់មួយនេះ។
មានព្រឹត្តិការណ៍មួយសំខាន់ដែលជំរុញឱ្យប្រទេសស្ថាបនិកទាំងប្រាំផ្តល់សន្ទុះថ្មីដល់ ការបន្តកសាងអាស៊ាននៅឆ្នាំ១៩៧៥។ នោះគឺជ័យជំនៈរបស់ទ័ពព្រៃកុម្មុយនិស្តនៅឥណ្ឌូចិន ពោលគឺការចូលកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញដោយខ្មែរក្រហម ទីក្រុងសៃហ្កុងដោយទ័ពវៀតកុង និងទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ដោយកងទ័ពប៉ាថេតឡាវ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះ បានបណ្តាលឱ្យអាស៊ានបារម្ភខ្លាំង។ ពីព្រោះដូចដែលបានលើកឡើងរួចហើយថា គោលដៅធំជាងគេនៃការបង្កើតអាស៊ានឡើងនៅឆ្នាំ១៩៦៧គឺប្រយុទ្ធទប់ទល់នឹង គ្រោះថ្នាក់កុម្មុយនិស្តនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
នៅក្នុងកាលៈទេសៈបែបនេះ អាស៊ានបានសម្រេចចិត្តបង្កើតអគ្គលេខាធិការដ្ឋាន
អចិន្ត្រៃយ៍របស់ខ្លួនឡើង នៅទីក្រុងយ៉ាការតា(Jakarta) ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ដើមដំបូងបង្អស់ ប្រទេសស្ថាបនិកអាស៊ានទាំងប្រាំចង់សម្រុះសម្រួលជាមួយប្រទេសឥណ្ឌូចិនកុម្មុយនិស្តទាំងបី ជាពិសេសជាមួយវៀតណាមដែលបានក្លាយទៅជាមហាអំណាចយោធាទីមួយនៅក្នុងភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ជាក់ស្តែង នៅក្នុងខែឧសភាឆ្នាំ១៩៧៥ អាស៊ានបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយប្រកាសថា«ខ្លួនត្រៀមរៀបចំទំនាក់ទំនងមិត្តភាព»ជាមួយវៀតណាម កម្ពុជា និងឡាវ។
ដូចគ្នាអ៊ីចឹង ដែរ នាឱកាសជំនួបកំពូលនៅបាលី(Bali)ក្នុងខែកុម្ភៈឆ្នាំ១៩៧៦ អាស៊ានបានប្រកាសជាថ្មីថា ខ្លួនមិនចង់ក្លាយទៅជាអង្គការយោធាតំបន់មួយឡើយ។ និយាយបែបផ្សេង
អាស៊ានដែលកំពុងភិតភ័យនឹងគ្រោះថ្នាក់កុម្មុយនិស្តនៅឥណ្ឌូចិន មិនចង់ចាត់ទុកវៀតណាមថាជាសត្រូវទេ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ នាឱកាសជំនួបកំពូលនៅកូឡាឡាំពូរ(Kuala Lumpur) ក្នុងខែសីហាឆ្នាំ១៩៧៧ អាស៊ានបានបោះដៃជាផ្លូវការនិងជាថ្មីម្តងទៀតទៅឱ្យវៀតណាម ទោះបីកាលណោះ វៀតណាមកុម្មុយនិស្តបានផ្តើមពង្រឹងឥទ្ធិពលនយោបាយនិងយោធារបស់ខ្លួនទៅលើប្រទេសឡាវកុម្មុយនិស្តក៏ដោយ។
ក៏ប៉ុន្តែ វៀតណាមធ្វើមិនដឹង ប្រកាន់អាកប្បកិរិយាឆ្មើងឆ្មៃ មិនព្រមបោះដៃទៅឱ្យ
អាស៊ានវិញទេ។ មូលហេតុចំបង គឺមកពីទីក្រុងហាណូយនៅមិនទុកចិត្តអាស៊ាន បន្តវាយតម្លៃដោយភាន់ច្រឡំទាំងស្រុងថា អង្គការតំបន់មួយនេះ ជាឧបករណ៍នយោបាយរបស់«ចក្រពត្តិអាមេរិក»។
តាមការពិត នៅក្នុងទសវត្សរ៍ទី៧០ ជាពិសេសចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៥ទៅ ប្រទេសស្ថានិកអាស៊ានទាំងប្រាំពិតជាចង់ប្រកាន់ជំហរអព្យាក្រឹត និងពិតជាចង់ឃ្លាតឆ្ងាយបន្តិចពីសហរដ្ឋអាមេរិក។ ពីព្រោះម្យ៉ាង អាស៊ានអន់ចិត្តនឹងសហរដ្ឋអាមេរិកដែលបានងាកទៅត្រូវគ្នានឹងចិនកុម្មុយនិស្តដើម្បីទប់ទល់នឹងសហសូវៀត។ ពីព្រោះម្យ៉ាងទៀត អាស៊ានដែលខ្លាចវៀតណាមកុម្មុយនិស្ត ពិតជាចង់ឱ្យប្រទេសមួយនេះក្លាយទៅជាមិត្តរបស់ខ្លួនដើម្បីចាប់ដៃគ្នាកសាងសន្តិភាពនិងពង្រឹងសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
យ៉ាងណាក៏ដោយ បន្តិចម្តងៗ វៀតណាមគ្មានជម្រើសអ្វីផ្សេងក្រៅពីបន្ទន់គោលជំហរនិងងាកមករកអាស៊ាន ជាពិសេសចាប់ពីចុងឆ្នាំ១៩៧៦ទៅ។ នេះ គឺមកពីទីក្រុងហាណូយទទួលសម្ពាធនយោបាយនិងទូតមកពីគ្រប់ច្រកល្ហក។ ជាក់ស្តែង ទីក្រុងហាណូយមានទំនាក់ទំនងមិនល្អជាមួយចិន។ ចិនដែលគាំទ្ររបបខ្មែរក្រហមស្អប់ខ្ពើមវៀតណាមដែលរណបសហភាពសូវៀត។
ទន្ទឹមនេះ អាមេរិកដែលបានចាញ់សង្គ្រាមនៅឥណ្ឌូចិននិងដែលបានទៅត្រូវគ្នាជាមួយចិនដើម្បីប្រឆាំងនឹងសហភាពសូវៀត បង្កើនសម្ពាធកាន់តែខ្លាំងទៅលើវៀតណាម។ គឺនៅក្នុងបរិបទនេះហើយ ដែលនៅចន្លោះខែកញ្ញានិងខែតុលាឆ្នាំ១៩៧៨ នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាមផាំ វ៉ាន់ឌុង(Pham Van Dong) បានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសសមាជិកអាស៊ានទាំងប្រាំ គឺថៃ ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី ឥណ្ឌូណេស៊ីនិងហ្វីលីពីន។
ប៉ុន្តែ ទស្សនកិច្ចនេះដែលជាការដើរចែចូវបណ្តាសមាជិកអាស៊ាន ជាការមួយយឺតយ៉ាវបន្តិចទៅហើយ ដ្បិតសង្គ្រាមរវាងវៀតណាម និងកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យរបស់ខ្មែរក្រហមបានផ្តើមឡើង។
នៅដើមឆ្នាំ១៩៧៩ ការរលំរលាយទៅនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍របស់ខ្មែរក្រហមរណបចិន ក្រោមការវាយលុកឈ្លានពានពីសំណាក់កងទ័ពនៃប្រទេសវៀតណាមរណបសូវៀតបណ្តាលឱ្យតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍រំជើ់បរំជួលឡើងវិញជាថ្មី។ វាក៏បណ្តាលឱ្យអាស៊ីអាគ្នេយ៍ពើបប្រទះនឹងវិបត្តិសែនធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ។ វិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ មានជាពិសេសនៅលើវិស័យសន្តិសុខ។
ជាក់ស្តែង នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ដដែលនោះ ចិនមិនសុខចិត្តឱ្យកម្ពុជារបស់ប៉ុលពតដែលជាកូនអុករបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ដួលរលំ និងសម្រេចចិត្តធ្វើសង្គ្រាមវាយប្រហារយ៉ាងលឿនរហ័សទៅលើវៀតណាម ដើម្បីជាមេរៀនធម៌ក្តៅប្រដៅទីក្រុងហាយណូយ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ អសន្តិសុខក៏កើតឡើងដែរនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ។
មូលហេតុ គឺមកពីកងយោធានិងអង្គការចាត់តាំងរបស់ខ្មែរក្រហមបានភៀសខ្លួនទៅជ្រកនៅទីនោះ ជាហេតុធ្វើឱ្យថៃបារម្ភខ្លាចវៀតណាមដែលកាលនោះកំពុងកាន់កាប់កម្ពុជា ធ្លោយចូលមកដល់ទឹកដីខ្លួន ដើម្បីតាមដេញវាយប្រហារយោធាខ្មែរក្រហម។
បរិបទអាសន្នបែបនេះដែលអាចនឹងបណ្តាលឱ្យស្ថានភាពសន្តិសុខរបស់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ខូចខាតខ្លាំង បានជំរុញអាស៊ានឱ្យថ្កោលទោសយ៉ាងខ្លាំងក្លាទៅលើទីក្រុងហាណូយ។ ប៉ុន្តែទន្ទឹមនេះ អាស៊ានបែរជាមិនព្រមថ្កោលទោសឡើយទៅលើចិន ចិនដែលបានវាយប្រហារទៅលើវៀតណាមនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩។ នេះមិនមែនចៃដន្យឡើយ ដ្បិតអាស៊ានបានជ្រើសរើសយកជំហរផ្លូវការមួយដូចគ្នាទៅនឹងជំហររបស់អាមេរិកនិងចិន នោះគឺការទាមទារឱ្យវៀតណាមដកទ័ពចេញពីកម្ពុជានិងការទាមទារឱ្យវៀតណាមគោរពបូរណភាពទឹកដីនៃកម្ពុជា។
តាមពិតទៅ នៅក្នុងសម័យចុងទសវត្សរ៍ទី៧០នោះ មិនមែនត្រឹមតែសន្តិសុខរបស់ភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍ប៉ុណ្ណោះទេ តែគឺសន្តិសុខរបស់អាស៊ីទាំងមូលតែម្តងដែលទទួលការគំរាមកំហែង។ ការរំលំរលាយទៅនៃរបបខ្មែរក្រហមធ្វើឱ្យចិនបារម្ភពីសន្តិសុខរបស់ខ្លួន ខ្លាចការឡោមព័ទ្ធពីសំណាក់សហភាពសូវៀតពីប៉ែកខាងជើង និងពីសំណាក់វៀតណាមពីប៉ែកខាងត្បូង។
អ៊ីចឹងហើយបានជាអគ្គមគ្គទេសក៍ចិន តេង សៀវផេង(Deng Xiaoping) បានទៅបំពេញទស្សនកិច្ចជាលើកទីមួយបង្អស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងខែមករាឆ្នាំ១៩៧៩។ គោលដៅ គឺបង្ហើយការសម្រួលទំនាក់ទំនងទូតជាផ្លូវការជាមួយអាមេរិក និងពង្រឹងសម្ព័ន្ធភាព វ៉ាស៊ីនតោន-ប៉េកាំង-តូក្យូ ដើម្បីទប់ទល់នឹងសម្ព័ន្ធភាពម៉ូស្គូ-ហាណូយ។
មែនទែនទៅ សង្គ្រាមរវាងចិននិងវៀតណាមនិងវិបត្តិរ៉ាំរ៉ៃអូសបន្លាយនៅកម្ពុជា បានធ្វើឱ្យសមាជិកស្ថាបនិកទាំងប្រាំរបស់អាស៊ានខ្វែងគំនិតគ្នាខ្លាំង។ ពិតហើយ ជាផ្លូវការ អាស៊ានសម្រេចចិត្តឋិតនៅខាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងនៅខាងចិនដែលជួយខ្មែរក្រហមក្នុង
សង្គ្រាមប្រឆាំងនឹងរបបរដ្ឋកម្ពុជាដែលគេហៅថារបបហេង សំរិនទ្រទ្រង់ដោយវៀតណាមរណបសហភាពសូវៀត។ ក៏ប៉ុន្តែក្រៅផ្លូវការវិញ មានមតិពីរខ្វែងគ្នានៅក្នុងជួរបណ្តាប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន។
នៅម្ខាង ថៃនិងសិង្ហបុរីខ្លាចវៀតណាមនិងខ្លាចសហភាពសូវៀតជាងខ្លាចចិន។ ថៃបារម្ភនឹងកម្លាំងទ័ពរបស់វៀតណាមដែលកំពុងដេញវាយប្រហារខ្មែរក្រហមចូលមកដល់ក្នុងទឹកដីរបស់ខ្លួនតែម្តង។ សិង្ហបុរីក៏មិនសូវជាបារម្ភនឹងចិនដូចគ្នាអ៊ីចឹងដែរ ដ្បិតចិននៅខ្សោយទាំងសេដ្ឋកិច្ចនិងទាំងយោធា ប៉ុន្តែសិង្ហបុរីបារម្ភនឹងអនុត្តរភាពកុម្មុយនិស្តរបស់សហភាពសូវៀតទៅវិញទេ ដែលកំពុងវាតទីចូលមកដល់អាស៊ីអាគ្នេយ៍តាមរយៈនយោបាយ របស់វៀតណាម។
រីឯនៅម្ខាងទៀត ឥណ្ឌូណេស៊ីនិងម៉ាឡេស៊ីខ្លាចចិនជាងខ្លាចវៀតណាមនិងសហភាពសូវៀត ពីព្រោះចិនបន្តជួយគាំទ្រទ័ពព្រៃកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូណេស៊ីនិងម៉ាឡេស៊ី និងពីព្រោះចិនបន្តលាតសន្ធឹងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនចូលមកក្នុងប្រទេសរបស់ពួកគេតាមរយៈការប្រើប្រាស់សហគមន៍ចិនដែលរស់នៅឥណ្ឌូណេស៊ីនិងនៅម៉ាឡេស៊ី។
នៅក្នុងបរិបទបែបនេះ និងដើម្បីជៀសវាងកុំឱ្យអាស៊ានប្រេះឆា សមាជិកនៃអង្គការតំបន់មួយនេះចាំបាច់ត្រូវតែធ្វើសម្បទានគ្នាទៅវិញទៅមក។ ក្នុងន័យនេះ ទីក្រុងយ៉ាកាតារ(Jakarta) និងទីក្រុងកូឡាឡាំពូរ(Kuala Lumpur)បានបង្ខំចិត្តគាំទ្រនយោបាយរបស់ថៃនិងសិង្ហបុរី នយោបាយដែលលម្អៀងទៅរកខាងភាគីចិននិងភាគីសហរដ្ឋអាមេរិក នៅក្នុងវិបត្តិនៃប្រទេសកម្ពុជា។
ក៏ប៉ុន្តែ ឥណ្ឌូណេស៊ីនិងម៉ាឡេស៊ី បានច្រានចោលសំណើរបស់ថៃដែលចង់ឱ្យអាស៊ានជួយផ្តល់អាវុធទៅឱ្យទ័ពខ្មែរក្រហមនិងចលនាតស៊ូរបស់សម្តេចសីហនុនិងលោកស៊ឺន សាន នៅក្នុងសង្គ្រាមប្រឆាំងនឹងរបបហេង សំរិន ដែលបន្តុបដោយវៀតណាមរណបសហភាពសូវៀត។
យ៉ាងណាក៏ដោយគេត្រូវរង់ចាំរហូតដល់ចុងទសវត្សរ៍ទី៨០ ទើបឃើញអាស៊ានចាកចេញបណ្តើរៗពីភាពប្រេះឆា ដើម្បីបោះពួយទៅរកទីដៅនៃឯកភាព។ តើមកពីមូលហេតុអ្វី? នេះជាប្រធានបទដែលខ្ញុំនឹងលើកយកមកបកស្រាយបន្តនៅសប្តាហ៍ក្រោយ៕
Labels:
ព័ត៌មានអន្តរជាតិ
Previous Article
